Pessoa F.- Η αγωγή του Στωικού

Η Αγωγή του στωικού είναι αναπόφευκτο να φέρει στη μνήμη του αναγνώστη το Βιβλίο της ανησυχίας, όπως και ο συγγραφέας της «βαρόνος ντε Τέιβε» τον αντίστοιχο «ετερώνυμο» του Φερνάντο Πεσσόα «Μπερνάρντο Σοάρες». Τα δύο «πρόσωπα» όντως έχουν παρόμοια στάση απέναντι στον κόσμο, όμως ο λαβύρινθος της ενδοσκόπησης του «Σοάρες» δεν μοιάζει σε τίποτα με το ευθύ και αμείλικτο ύφος του «Τέιβε». Αντίθετα με το «λογιστή της Λισαβόνας», ο «ευγενής της Μασιέιρα» ακολουθεί έναν ειρμό σκέψης που δείχνει να μην έχει άλλη κατάληξη από την «αυτοανακήρυξη του νικημένου μονομάχου σε νικητή», δηλαδή την αυτοχειρία. Αν το Βιβλίο της ανησυχίας είναι το βιβλίο της απελπισίας, η Αγωγή του στωικού είναι το βιβλίο της αυτοκτονίας – όχι μόνο ενός ανθρώπου, αλλά ενός δημιουργού που σκοντάφτει στα ίδια του τα όρια.